Waar komen ‘koffiebonen’ eigenlijk vandaan?

En dan bedoel ik niet uit welk land (dat zijn landen rondom de evenaar), of uit waar de eerste zaailing vandaan komt (dat is Ethiopië), maar welke stappen heeft het boontje doorlopen voordat ‘ie bij jou in je kopje als een heerlijke koffie eindigt? En welke stappen hebben uiteindelijk allemaal invloed op de smaak van je koffie?

Het begint allemaal bij de koffieplant, een grote struik waar rode bessen aan groeien, deze bessen hebben wat weg van kersen, alleen dan iets kleiner en (vaak) met 2 pitten. Van deze soorten koffieplanten zijn er duizenden, ieder met zijn eigen karakteristieke eigenschappen en dus niet alleen arabica of robusta. De bessen worden pas geplukt wanneer ze felrood zijn, dat betekend dat ze perfect rijp zijn.

Vervolgens worden de bessen verwerkt, we willen namelijk de pitten hebben want dat zijn koffiebonen! De bessen worden gedroogd, dat kan op 2 manieren: met het vruchtvlees er nog omheen of met het vruchtvlees er vanaf gehaald. Deze 2 methoden noemen ze natural (met het vruchtvlees er nog omheen) en gewassen (het vruchtvlees er af gewassen).
Indien de bonen gewassen worden, dus wanneer het vruchtvlees er af ‘geschraapt’ is, worden de pitten soms ook nog gefermenteerd in water. Dit zorgt er voor dat het laatste plakkerige laagje dat op de pitten zit oplost en duurt meestel maximaal 2 dagen, maar soms slechts enkele uurtjes.

Vervolgens worden de bessen/pitten gedroogd. Dat kan op droogbedden, een bedden of matten van gaas of, of op een zogeheten ‘patio’ een stenen ondergrond. Dit drogen duurt meestal enkele weken, totdat het juiste vochtgehalte is bereikt.

We hebben dan alsnog 2 verschillende resultaten uit de 2 verwerkingen: de volle bes, of alleen de pit. Ook de pit heeft nog een klein laagje met een soort schil om zich heen, het parchment, ofwel de ‘hoornschil’.
Door middel van een proces genaamd ‘milling’ worden bij beide methoden de laatste laag van de pit afgehaald en blijven er alleen nog de koffiepitten over die wij groene koffiebonen noemen.

Na kwaliteitscontrole op diverse punten in het proces worden de groene koffiebonen in vacuüm-zakken of jute zakken verpakt en verscheept. In het land waar de koffie heen wordt verscheept wordt de koffie nogmaals op meerdere punten gecontroleerd op kwaliteit en smaak waarna de koffiebonen klaar zijn om gebrand te worden.

Er zijn ontelbaar veel koffiebonen in de omloop, van over de hele wereld, en iedere koffieboon heeft zijn eigen smaak. Iedere stap in het proces heeft invloed op de uiteindelijke smaak in het kopje koffie, van de verzorging van de bodem waar de plant groeit en het type koffieplant, tot de temperaturen die worden aangehouden in het brandprofiel tijdens het brandproces en het uiteindelijke recept voor de koffie die je zet. Iedere stap kan de koffie verpesten, maar, mits juist uitgevoerd, ook tot een heerlijke koffieboon komen. En hoe minder kwaliteitscontrole en hoe minder zorgzaam er met de koffie wordt omgegaan in iedere stap, des te lager de kwaliteit van de uiteindelijke koffiebonen.

Het grappige is dat men het vaak over de koffieboon heeft, maar het is eigenlijk een koffiepit. En ik noemde het zelf ook al een koffiebes, maar het is eigenlijk een koffiekers want het is een steenvrucht en geen bes. Denk daar maar eens over na, de volgende keer dat je een kopje met gefermenteerde, gedroogde, gebakken koffiekerspitten oplossing drinkt (want dat is wat koffie eigenlijk is!).